Abstract:

This study is a review of research conducted on workplace mobbing in education, higher education and health sectors between 2000 and 2016. In all sectors, prevalence and types of mobbing, sex, age, level of education, seniority, work experience and coping strategies of victims are investigated.

Results revealed that mobbing victimization rates are high in Turkey, and the highest rates were found in health institutions. Types of mobbing behaviors are attacks against occupational status in more homogenious groups of professional workers in education sector. On the other hand, attacks against victims’ communication and personal status are involved as well as ocuupational status in heterogeneous groups such as health employees. As a result of hierarchical organizational structure and power distance in Turkish workplace, studies indicate that people experience mobbing at relatively younger ages -at their 30’s- in Turkey and with nearly 5 years of work experience. In connection to this, in all three sectors, people at the lowest levels of job hierarchy experience higher rates of mobbing. Gender and marital status do not have a significant effect on victimization; however, gender affects perceptions of mobbing and coping strategies as a result of traditional gender roles. Finally, in higher education,
direct coping mechanisms are adopted while in education and health, indirect and informal ways are put to use.

Key words: Workplace mobbing, mobbing by sectors, mobbing victimization

Özet

Bu çalışma 2000 ile 2016 yılları arasında eğitim, yüksek öğretim ve sağlık sektörlerinde işyerinde mobbing üzerine yapılan çalışmaların derlenmesidir. Tüm bu sektörlerde mobbingin yaygınlığı ve türleri, kurbanların cinsiyeti, yaşı, öğrenim düzeyi, kıdemliliği, çalışma deneyimi ve başa çıkma stratejileri ile ilgili bilgiler incelenmiştir.

Türkiye’de mobbinge maruz kalma oranlarının yüksek olduğunu göstermektedir; en yüksek olduğu sektör ise sağlıktır. Mobbing davarnışlarının türleri ile ilgili olarak eğitim alanındaki daha profesyonel çalışanlardan oluşan homojen gruplarda mesleki statüye yönelik saldırılar yüksektir. Diğer yandan, sağlık çalışanları gibi daha heterojen gruplarda saldırıların mesleki statüye saldırılarn yanı sıra iletişim olanakları ve kişisel statüye yönelik saldırıların da söz konusu olduğu görülmektedir. Türkiye’deki işyerlerinde hiyerarşik örgütlenme ve yüksek güç mesafesinin bir sonucu olarak araştırmalar insanların mobbing ile görece daha erken yaşlarda -30’larının başlarında- ve görece deneyimsiz oldukları bir dönemde –yaklaşık 5 yıllık deneyim sahibi olduklarında- tanıştıklarını göstermektedir. Bununla bağlantılı olarak, her üç sektörde de iş hiyerarşisinin en alt basamağında yer alanlar daha yüksek düzeyde mobbinge maruz kalmaktadırlar. Sonuçlar, cinsiyet ve medeni durumun mobbing kurbanı olmada önemli bir etken olduğunu göstermemektedir; ancak, cinsiyet mobbing algısını etkilemekte ve mobbingle başa çıkma stratejileri geleneksel cinsiyet rollerinden etkilenmektedir. Son olarak, yüksek öğretimde doğrudan mücadele stratejileri tercih edilirken eğitim ve sağlık alanlarında dolaylı ve informel stratejilerin daha çok kullanıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: İşyerinde mobbing, sektörlere göre mobbing, mobbing kurbanı olma